Winstmodellen voor het bos (?)

Dat een bos ongelooflijk veel winst oplevert, weten de meesten van jullie al. Veel bossen helen niet alleen zichzelf en hun vele bewoners, ze dragen ook nog bij aan de bescherming van een groot gebied om hen heen. Ze brengen koelte en schaduw, stabiliseren de grond, voeden de bodem, reguleren het water, bewaken de biodiversiteit, filteren de lucht. Toch blijkt het vaak nodig bossen te voorzien van een korte termijn prijskaartje, uitgedrukt in monetaire eenheden, als je wil voorkomen dat ze gekapt worden. Dat geldt zeker ook voor het stuk miombo bos van de Minamba Research Farm in Zambia, gelegen in een gebied met een zeldzaam hoge biodiversiteitsscore, gepaard met een zeldzaam hoge ontbossingsgraad.

In de veronderstelling dat je de perverse Homo Economicus alleen kan verslaan met zijn eigen wapens, ging een team studenten van de Universiteit van Wageningen op zoek naar manieren om de gebruikers van de onderzoeksboerderij het hele jaar door van een ‘regeneratief’ inkomen te voorzien: een inkomen dat niet alleen de bosgebruikers, maar ook het bos zelf ten goede komt. Ze keken daarbij niet alleen naar de inkomsten voor de Minamba Research Farm zelf, maar ook naar mogelijkheden om deze winstmodellen ook voor andere stukken miombo te gebruiken, zodat niet alleen onze eigen bos beschermd wordt, maar ook dat van andere bosgebruikers die hiermee aan de slag willen.

De studenten verkenden zeven inkomstenmodellen die samen een jaarrond inkomen zouden moeten kunnen generen, zeker als het ons lukt de komende jaren ook wat toeristen te lokken. Naast de manieren die we al bedacht hadden, wezen ze ons ook op de mogelijkheden van de verkoop van zaden en een natuurvriendelijke manier om vissen te kweken. Daarnaast merkten ze op dat we inkomen uit ecosysteemservices als het vastleggen van CO2 en het beschermen van biodiversiteit voorlopig wel op onze buik konden schrijven: de investeringskosten daarvoor zouden veel te hoog zijn voor kleine bosboeren. Extra reden om ons te focussen op ons bestaande adoptiebomenplan, dat gelukkig wel gebruikt kan worden voor iedere boom.

Tenminste drie van die bosbevorderende winstmodellen (fruit, zaden & rupsen) moeten ook op andere bosboerderijen gebruikt kunnen worden. Samen met de leden van de Universiteit van Lokale Kennis (veelal jonge stadse Zambianen met een stukje land buiten de stad) gaan we de komende tijd kijken hoe we het fruit houdbaar kunnen maken, en er meer waarde aan kunnen geven, bijvoorbeeld door het te drogen of te verwerken tot siroop, snoep of iets anders.

Hieronder vindt je de hele presentatie:

Zambiaanse onderzoeksboerderij zoekt vrijwilligers, studenten en mobieltjes

surveying the land at the research farm, Zambia 2022. copyright Klaartje Jaspers

Eind januari is het zover: samen met een paar studenten, vertrekt Mobile Orchards naar Zambia om daar te gaan werken aan een bosboerderij waar we gaan onderzoeken hoe je het bos, haar gebruikers en de lokale voedselvoorziening kan beschermen. Wie mee of wil bijdragen, kan contact opnemen met klaartje@mobileorchards.com

Het stuk land waarop we aan de slag gaan, ligt in de buurt van dorpen die snel uitbreiden. Het maakt deel uit van het zogenaamde ‘miombo’- bos dat een groot deel van centraal en zuidelijk Afrika domineert. Een deel ervan is eerder gekapt en afgebrand voor landbouw, en verlaten nadat de grond zodanig verarmd was dat de gebruiker naar het volgende stuk land vertrok. Voor veel boeren werkt dat systeem nog wel, maar naarmate de bevolkingsdruk toeneemt, heeft het bos daar steeds meer van te lijden. 

Onderzoeksboerderij
Om te voorkomen dat het resterende miombo-bos verder verdwijnt, willen we onderzoek doen naar vormen van boslandbouw die voldoende mensenvoedsel opbrengen en tegelijk de bestaande biodiversiteit beschermen. Niet door het land kaal te kappen en er nieuwe rijen bomen en gewassen neer te zetten, maar door gebruik te maken van wat er al is. 

Begin 2023 vertrekken we naar Zambia om te kijken wat het land nou precies te bieden heeft. We tellen bomen, zetten een huisje neer voor de nieuwe beheerder, en geven lokale medewerkers een telefoon waarmee ze het bestaande bos en de nieuwe gewassen de komende jaren kunnen monitoren en registreren. 

Door de grond te verrijken met mulch van afgevallen bladeren en de stikstofbinding van gewassen als meerjarige vlinderbloemigen als duivenerwtjes, moet de opbouw van een vruchtbare bodem versneld worden. Nieuwe gewassen worden geplant langs greppels die het regenwater vast houden. 

Daarnaast gaan we kijken of we op het hoogste punt van het land een bassin of vijver kunnen aanleggen waarmee jonge planten ook in het droge seizoen bewaterd kunnen worden. Die wateropvang kan gevuld worden met het hemelwater van een doorzichtig dak waaronder bosproducten als fruit en paddenstoelen gedroogd kunnen worden. 

Lokale kennis

De kennis die nodig is om in kaart te brengen welke bomen, planten en paddenstoelen het land nu al te bieden heeft, moet van lokale bosgebruikers komen. Zij weten niet alleen wat wat is, maar ook wat je daarmee kan doen. Samen met hen hoopt de onderzoeksboerderij een bosregister aan te leggen. Alle grote en waardevolle bomen worden van een label met nummer voorzien, gemonitord en geregistreerd. Met hulp van vrijwilligers en studenten worden zeldzame, bedreigde of anderszins waardevolle soorten in kaart gebracht.

Daarnaast gebruikt de onderzoeksboerderij dezelfde methodes die voedselbosbouwers in Nederland ook gebruiken: we maken er elk jaar een inschatting van de biodiversiteit in de kruidlaag, de CO2-opslag in de bomen, de samenstelling van de grond en de activiteit van de bodembeestjes. Door die kennis te combineren met de oogst die het land de komende jaren oplevert, testen we hoe je kan verdienen aan een miombo-bos dat je niet omkapt, maar laat staan. Die kennis wordt vervolgens gedeeld met lokale boeren die minder mogelijkheden hebben met hun land en tijd te experimenteren. 

Cash-crops

De eerste ‘cash-crops’ die we willen uitproberen zijn doorlevende groenten als snijbiet, boomkool en duivenerwten. Daarnaast gaan we kijken wat het potentieel van bestaande bosproducten als honing, paddestoelen en rupsen is, en planten we bomen en kruiden die zowel op korte als op lange termijn een goede oogst zouden kunnen opleveren. Denk daarbij aan verschillende soorten bananen, maar ook aan fruitbomen en bijzondere inheemse houtsoorten.

Wil je helpen met het opzetten van de Zambiaanse bosboerderij? Dat kan! Wie tussen 25 januari en 12 februari (of langer) tijd heeft, kan zich aansluiten als vrijwilliger of student. Voor bescheiden accommodatie in de buurt van de bosboerderij wordt gezorgd. Daarnaast kan je ook materieel bijdragen, bijvoorbeeld met het inleveren van nog werkende mobieltjes met GPS, camera en Google-sheets.  Woon je in Zambia? Dan zijn fietsen en gereedschap ook van harte welkom, net als overtollige bouwmaterialen zoals dakplaten, gaas en vijverplastic.

Wil je op een andere manier bijdragen of meer weten? Stuur een mailtje naar klaartje@mobileorchards.com

Uitnodiging potluck picknick 18 juni

Wie van goed eten en goed gezelschap houdt is zaterdag 18 juni tussen 13.00 en
15.00 van harte welkom bij de potluck picknick van voedselbuurtbos GeuzeGroen. Net als vorig jaar, vraagt het iedereen
die zelf iets te eten of te drinken meebrengt om de ingrediëntenlijst
(met als het kan ook het recept) erbij te leggen, zodat recepten
makkelijk kunnen worden uitgewisseld en iedereen kan zien wat hij/zij
wel of niet kan eten.

Het voedselbuurtbos heeft inmiddels heuse banken en een echte tafel. Bij aankomst kan je
het eten onder de doek daarop neerzetten, zodat het een beetje een
verrassing blijft. Vergeet niet om iets van een beker, bordje en bestek
mee te nemen!

Loterij
Om het nog wat spannender te maken, heeft GeuzeGroen ook een heuse loterij. Je
krijgt bij aankomst een lot met een nummer. Bewaar dat goed! Je kan er
een adoptieboom mee winnen.

De initiatiefnemers werken daarnaast aan een klein programmaatje waarmee ze iets meer
uitleggen over het voedseluithetbos en de manier waarop ze de percelen
willen beheren. Hieronder vast wat achtergrondinfo van Marc Siepman, en
hun eigen site:
– https://www.youtube.com/watch?v=OBVNoWqYPHE
– https://geuzegroen.nl/links-en-downloads/

Na de zomer gaan ze van start met regelmatige excursies,
adoptiedagen en monitoringdagen. Een agenda volgt na de zomer, maar hulp
is altijd welkom!

#coronarevolutie, wat kan je doen?

Tijd over vanwege de corona-maatregelen? Zin om dit ongekende momentum, ondanks alle zorg en verdriet, te gebruiken om een nieuwe wereld te kickstarten? We hebben een paar tips om je uren vorm te geven:

  • Zaai inheemse bloemenmengels, vermenigvuldig je favoriete planten en kijk eens om je heen waar nog ruimte is om grijze dingen te vervangen voor groene. Een stoeptegel eruit geeft al snel ruimte voor een nieuwe gevelkruiper die de lucht ververst, de vogels lokt en allerlei insecten heel gelukkig kan maken. Als je een jasmijn, druif of kiwi plant, kan je er zelf ook nog wat van consumeren. Op de eetbare-bloemen-zaaikalender van Eetbaar Ijsselstein en de stekkalender van Houtwal lees je precies wanneer je al dat lekkers kan vermenigvuldigen.
  • Promoot je lokale (kringloop) economie Kijk eens welke boerderijwinkels er in je buurt zijn, en koop je boodschappen zoveel mogelijk direct bij de boer. Heb je spullen nodig om te klussen of te planten? Kijk dan eerst op permies.nl, marktplaats, gratisafhalen.nl en bij je lokale tweedehands.
  • Sluit je aan bij lokale netwerken Je hoort het wel vaker: alleen ben je sneller, maar samen kom je verder! Woon je in de buurt van Den Haag, Zoetermeer, Delft, Nootdorp, Leidschendam, Ypenburg, Zoeterwoude of Leidschenveen? Kijk eens op GeuzeGroen.nl, de website van het voedselbuurtbos dat we in 2021 in de Nieuwe Driemanspolder willen aanleggen. We zoeken nog mensen om de tuinen water te geven, om plantgoed op te kweken, om onderzoeks- en onderwijsactiviteiten op te zetten, om bestaande planten in de omgeving te inventariseren en om verhalen op te halen bij mensen die ze nu te weinig kunnen delen. Daarnaast zoeken we nog een penningmeester, bestuurders en leden voor de Raad van Toezicht.

Heb je zelf nog tips? Laat ze hieronder achter.

Wedstrijd: Bedenk naam voor voedselbuurtbos

kaart lokatie voedselbuurtbos Zoetermeer

Stichting Voedselbuurtbos i.o. schrijft een wedstrijd uit voor het bedenken van de naam voor het voedselbuurtbos dat zal grenzen aan de Zoetermeerse wijken Meerzicht en Buytenweg en de Haagse wijk Leidschenveen. Grijp uw kans en misschien krijgt dit unieke buurtbos dan de naam die u heeft bedacht! De winnaar wordt bovendien beloond met een voedselbosverrassingspakket van Buurttuin De Zoete Aarde, waar op dit moment al planten voor het voedselbuurtbos groeien.

‘Treemanspolder’

Nederland telt inmiddels zo’n tweehonderd hectare aan voedselbossen. Het voedselbuurtbos, dat naar verwachting vanaf begin 2021 onderdeel wordt van de Nieuwe Driemanspolder, heeft vooralsnog de werknaam ‘Treemanspolder’. Het komt te liggen in een gebied voor (piek)waterberging, natuur en recreatie. Zoals op de succesvolle en productieve startbijeenkomst van 27 november jl. naar voren kwam, kunnen de doelen van het voedselbuurtbos in drie woorden worden
samengevat: voedsel, vriendschap en kennis. Buurtbewoners kunnen er straks dicht bij huis de natuur in, elkaar ontmoeten, kennis delen en voedsel komen plukken, zoals noten, fruit en kruiden. Ook wordt het een plek voor educatie en onderzoek op het gebied van biodiversiteit en ecologische, circulaire voedselproductie in stedelijk gebied.

De stichting is op zoek naar een pakkende naam, die refereert aan de elementen voedsel, kennis en buurt. Een verwijzing naar de historie van het betreffende gebied zou ook mooi zijn. Mail uw suggesties onder vermelding van uw naam en adres naar info@mobileorchards.com. De wedstrijd sluit op 7 februari 2020. De winnaar ontvangt persoonlijk bericht en zal met de nieuwe naam voor het voedselbuurtbos bekend worden gemaakt op Voedselbuurtbos.nl, social media en in de krant. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd.

Voor meer informatie: Astrid van Beek, astrid@mobileorchards.com


Tekst: Joyce Bennis


Beeld: Kaart van Hoogheemraadschap van Rijnland. (zie bijlage)
Het voedselbuurtbos (binnen de rode driehoek) zal grenzen aan de Zoetermeerse wijken Meerzicht en Buytenweg en de Haagse wijk Leidschenveen.

KOM OOK! 27 november: opstartbijeenkomst voedselbuurtbos

screenshot CC0 afbeelding 01/24/2017 via pxhere https://pxhere.com/nl/photo/549209

Lieve mensen, the time has come… jullie kunnen helpen om het voedselbuurtbos in de Nieuwe Driemanspolder te realiseren! Om te kijken wie wat kan en wie wat wil, nodigen we jullie graag uit om een keer alle hoofden bij elkaar te steken.

Dat doen we

woensdag 27 november 2019, 19 – 21 uur …. ergens in Zoetermeer (lokatie volgt zodra we weten hoeveel mensen we kunnen verwachten, meld je dus snel aan!)

Tijdens die bijeenkomst willen we in ieder geval de onderstaande onderwerpen met jullie bespreken:

A – STICHTING MET NIEUWE HUISSTIJL EN LOGO

We gaan een nieuwe stichting oprichten om alle activiteiten van het voedselbuurtbos in onder te brengen. Daarvoor zoeken we:

– een jurist die (liefst pro deo) de oprichting en statuten wil verzorgen. Kent iemand zo’n held?

– actieve, deskundige bestuursleden en penningmeester met ervaring om dit ambitieuze project met elkaar van de grond af op te bouwen.

– iemand die kan helpen met huisstijl en logo voor de stichting. Heb je hier creatieve ideeën over of ben je handig met tekenen of ontwerpen? Laat het ons weten!

B – WEBSITE EN SOCIAL MEDIA

Met de oprichting van de nieuwe stichting, hebben we ook  een nieuwe website met een eigen huisstijl nodig, en nieuwe social media kanalen waarop alles regelmatig wordt bijgehouden. Daarvoor zoeken we een:

– redactie
vind je het leuk om de communicatie met een klein groepje mensen op te pakken? Met elkaar de naam opbouwen, een aantal verhaallijnen uitwerken, een vaste rubriek ontwikkelen, etc. Je kan daarbij al gebruik maken van het werk dat we de afgelopen periode met Mobile Orchards en Kambisa! hebben opgebouwd.

– fotograaf/illustrator/…

liefst publiceren we alles natuurlijk met heel veel eigen foto- en filmmateriaal! Dus houd jij meer van fotograferen, filmen of illustraties, dan kan jij met jouw beelden de rest van het team ook weer inspireren om er iets moois over te schrijven.

C –  FONDSENWERVING, SPONSORS EN CROWDFUNDING

Omdat we de bomen waarschijnlijk al sneller nodig hebben dan we vooraf verwachtten, en de gemeente niet de enige financier mag zijn, zijn we per direct op zoek naar sponsors. Daarnaast werken we aan een bedrijfsplan, waarmee we binnen 7 jaar op eigen wortels kunnen staan.

– Ken je (lokale) bedrijven of personen die ons zouden willen sponsoren? Laat het ons weten.

– Heb je al vaker met subsidies van organisaties zoals Oranjefonds of Fonds 1818 te maken gehad of lijkt het je een mooie uitdaging om ons hierbij te helpen? 

– heb je een creatieve geest en verzin jij zo een paar leuke acties en activiteiten voor onze  crowdfundingcampagne? Ook hiervoor geldt dat we het verhaal heel beeldend willen vertellen. Dus is het handig als we met een groepje zijn, zodat we ook veel foto’s en filmpjes kunnen plaatsen!

– heb je ervaring met het opstellen van jaarrekeningen, begrotingen, dekkingsplannen en wat daar zoal bij komt kijken? Laat het ons weten. Behalve bestuurders met een zakelijke achtergrond (zie boven), hebben we ook mensen nodig die op projectbasis kunnen meedenken, en/of deel uit willen maken van een team, zodat mensen elkaar kunnen vervangen.

D – ONDERZOEK en EDUCATIE

Voor we het voedselbuurtbos aan gaan planten, willen we een aantal nulmetingen doen, zodat we straks goed in kaart kunnen brengen hoeveel impact het voedselbuurtbos heeft. Om dat te doen, moeten we:

  • een eerste onderzoeksagenda opzetten. dat betekent o.a. veel overleggen met kenniscentra, universiteiten en andere voedselbossen, om te kijken welke vragen het meest relevant zijn, en wat voor informatie we nodig hebben om die vragen te kunnen beantwoorden
  • groepen burgerwetenschappers mobiliseren, en hen de kennis en middelen geven om de nodige informatie te registreren en door te geven
  • om de kennis die nodig is om de werking van een voedselbuurtbos (enigszins) te begrijpen, willen we de komende tijd een aantal gastlessen op scholen geven. Kinderen krijgen daarbij niet alleen les, maar mogen zelf ook aan de slag met het planten, stekken en ontwerpen. Daarnaast kunnen ze natuurlijk ook helpen als burgerwetenschapper (in de dop)!
  • om deze lessen te kunnen geven, is voor verschillende doelgroepen al lesmateriaal beschikbaar. Dit materiaal moet geselecteerd worden voor verschillende lesbrieven. 

Kan je hierbij helpen, werk je op een school die mee wil doen of zit je in een netwerk van mensen die dat interessant vindt? Laat het ons weten.

E – SNOEIEN, ENTEN EN STEKKEN

We willen met elkaar in kaart brengen welke goed dragende fruitbomen of eetbare planten er in ieders tuinen en in die van buren of vrienden staan. Van een aantal exemplaren worden dan deze winter een paar 1-jarige takjes gesnoeid. Eind van de winter gaan we die op onderstammen enten. Daarna krijgen ze een tijdelijk plekje op één van de wijktuinen.

Daarnaast gaan we aan de slag met het vermeerderen van planten door bijvoorbeeld stekken te nemen. Op

F – ERFGOED en AMBACHT

De kennis van oude fruit- en houtsoorten zit vaak in de handen en hoofden van mensen die inmiddels met pensioen zijn. Om hun kennis te kunnen behouden willen we i.s.m. stichting Kambisa!BeHeard. verschillende projecten opzetten om deze ouderen te koppelen aan mensen die hun kunde opnieuw tot leven kunnen brengen: aspirant mandenvlechters, houtbewerkers, fruittelers, enzovoort. 

We zijn op zoek naar mensen die willen helpen deze uitwisselingsprojecten te begeleiden en mensen die oude, bosgerelateerde ambachten beheersen en die zulke kennis willen delen met nieuwe generaties. 

G – BEPLANTINGSPLAN /  ZAAI- EN PLANTGOED

Weet je ook veel van (allelopatische relaties tussen) bomen of eetbare planten, microklimaten in een bosrandsysteem, het verlengen van bloeibogen, het spreiden van oogstperiodes per type gewas, etc., kijk dan mee met het voorlopige beplantingsplan.

Daarin selecteren we welke soort en welke rassen we nodig hebben, en wat daarvoor de beste standplaats is. 

Daarnaast zijn we op zoek naar mensen en bedrijven die geschikt zaai- en plantgoed kunnen leveren. 

Doe je mee? Wees welkom en neem je vrienden mee. Wel graag even aanmelden. De exacte locatie volgt een aantal dagen voor de meeting.

Graag tot dan!


Astrid en Klaartje
Mobile Orchards
‘coz everyone should have an orchard

GELD & MENSKRACHT GEZOCHT!

popeye

Lieve mensen, the time has come… jullie kunnen helpen!

Wie weet :
– een jurist die pro deo kan helpen een stichting op te richten?
– iemand die kan helpen met communicatie? facebook, de website, instagram etc
– een penningmeester
– andere interessante bestuursleden,
en
– SPONSORS! we gaan de bomen waarschijnlijk sneller nodig hebben dan we vooraf verwachten, en willen ze graag gaan bestellen. We zijn nu vooral op zoek naar bedrijven/mensen waarmee we hier afspraken over kunnen maken. Zodra de stichting op poten staat, moet het ook mogelijk worden dat bomen per stuk worden geadopteerd. Tot die tijd kan je natuurlijk altijd nog mee doen aan Lease a Tree.

Neem contact op!

Survey voedselbuurtbos

screenshot CC0 afbeelding 01/24/2017 via pxhere https://pxhere.com/nl/photo/549209

Om vast een beeld te krijgen van de dingen die de buurtbewoners in het voedselbos hopen te vinden, en wat ze daarvoor willen doen, hebben we studenten van de Haagse Hogeschool gevraagd een survey te houden. Ze doen dat online, en zijn op donderdagen vaak in Meerzicht en Leidschenveen te vinden. U doet ons, en hen, een groot plezier de survey in te vullen, en hen te wijzen op plekken waar ze meer respondenten kunnen vinden.  De informatie die ze verzamelen helpt ons vast te stellen welke aspecten van het voedselbuurtbos het belangrijkst zijn. Daarnaast geeft het ook partners als de gemeente inzicht in de betrokkenheid van de buurtbewoners – een basisvoorwaarde om te straks kunnen starten!

In onderstaande tekst, stellen de studenten zichzelf voor. Heeft u twijfel of degene die u aanspreekt wel echt een van hen is? Neem dan contact met ons op, alle studenten hebben ons directe nummer bij zich.

Hoi!
Wij komen ons even voorstellen. Wij zijn Cheyenne, Daphne, Thamar, Anouk, Annemay en Corrieke; derdejaars studenten Voeding en Diëtetiek van de Haagse Hogeschool. Deze maand mei zullen we ons bezig houden met het toekomstige voedselbuurtbos in de Treemanspolder. Er zal een onderzoek uitgevoerd worden naar de interesse en behoeften van de omwonenden die het buurtbos kunnen gaan gebruiken. Deze informatie zal verzameld worden door middel van enquêtes.
Wat vindt u van het idee van een voedselbuurtbos? Wij willen graag uw mening horen door middel van deze enquête! Alvast bedankt!

 

[googleapps domain=”docs” dir=”forms/d/e/1FAIpQLSejtNJ13Hs5WK4kKPY45DZ-k_cYSI0aWulaSyIuEZ1Dp9bgzg/viewform” query=”embedded=true” width=”700″ height=”520″ /]